Lasers στην Αισθητική Χειρουργική

Πολλά ακούγονται και πολλά προπαγανδίζονται για τη χρήση των Lasers στην αισθητική χειρουργική, παρ’ όλα αυτά καμιά επιστημονική προσέγγιση δεν έχει φθάσει στον ενδιαφερόμενο, η οποία εξηγεί τους μηχανισμούς δράσης τους και το μέγεθος της πραγματικής τους αξίας.

Ο ενδιαφερόμενος συνήθως βομβαρδίζεται από οπτικοακουστικά μέσα στο πλαίσιο του marketing, αποκομίζοντας την εντύπωση ότι το Laser αποτελεί πανάκεια για κάθε πρόβλημα.

Με όσο το δυνατόν πιο απλά λόγια θα προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε στον ενδιαφερόμενο τη γνώση δράσης των Lasers, το μέγεθος του αποτελέσματος, που μπορούν να επιτύχουν, την ειδικότητα των διαφόρων μέσων Lasers καθώς και τα προληπτικά μέτρα που θα πρέπει να λάβει κανείς για τις πιθανές επιπλοκές.

Τα Lasers είναι η παραγωγή και μεταφορά ενέργειας στο όργανο στόχο με μορφή δέσμης φωτός. Το μέσο παραγωγής της ενέργειας αυτής καθορίζει και τη συχνότητα του κύματος της δέσμης φωτός και επομένως το χρώμα της. Έτσι θα έχετε ακούσει για Laser διοξειδίου του άνθρακα (CO2), Er-Yag(Erbium) Laser, Ruby, Argon, ND-Yag, Alexandrite, κλπ, δηλαδή τα υλικά, μέσα στα οποία παράγεται η δέσμη Laser. Κάθε υλικό παράγει το δικό του μήκος κύματος φωτός που ελάχιστα μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με το μήκος του σωλήνα και την ηλεκτρική ενέργεια. Κάθε στοιχείο του δέρματος έχει τη δική του συχνότητα και επομένως μπορεί να απορροφήσει μόνο την ενέργεια που μεταφέρεται με το ανάλογο μήκος κύματος. H μεγάλη απορρόφηση ενέργειας οδηγεί σε εξάτμιση του στοιχείου που την απορρόφησε. Το νερό μπορεί να απορροφήσει ενέργεια που παράγεται από το CO2 Laser. Το νερό είναι συστατικό όλων των οργάνων και ουσιών του δέρματος και επομένως το Laser αυτό καταστρέφει όλο το πάχος του δέρματος που εμείς έχουμε προεπιλέξει (Laserbation). Εφαρμογή του Laser CO2 έχει: στην ανανέωση της επιδερμίδας, την ακμή και το βαθύ peeling. Το ίδιο μπορεί να κάνει το Erbium Laser, σε μικρότρο βαθμό. Αφαιρεί επιφανειακές στοιβάδες δέρματος που μπορεί να είναι απόλυτα προκαθορισμένες ανάλογα με τη γενιά τεχνολογίας του Laser. Η αιμοσφαιρίνη, συστατικό των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος, μπορεί να απορροφήσει ενέργεια από το Argon ή το Ruby Laser και κατανοητό είναι επομένως, ότι τα Lasers αυτά είναι χρήσιμα για τα Port Wine Stains (“Αιμαγγειώματα”) ευρυαγγείες κλπ. Το Ruby Laser ή tο alexandrite μπορεί να έχει εφαρμογή και στην αποτρίχωση, αφού το μήκος κύματος που εκπέμπει είναι συμβατό με το στοιχείο αυτό του δέρματος. Τα διάφορα Tattoo (Τατουάζ) με τους ποικίλους χρωματισμούς είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ανάγκης χρήσης διαφορετικών μέσων Laser. Παρατηρεί δηλαδή κανείς να αφαιρούνται χρώματα από το τατουάζ και να παραμένουν άλλα. Συχνά κάποιοι χρωματισμοί δεν μπορούν ποτέ να εξαφανιστούν, μπορούν να τροποποιηθούν ή να απαλυνθούν. Χρώματα που φαίνονται απλά, είναι πολλαπλά και αναλύονται από το Laser, αφού αυτό διαγράφει εκείνο που αντιστοιχεί στο μήκος κύματός του.

Κάθε χρόνο σχεδόν οι εταιρίες προσφέρουν και πιο εξελιγμένες μορφές συσκευών παραγωγής Laser από πλευράς τεχνολογίας. Υπολογιστές ρυθμίζουν το ακριβές ποσό ενέργειας και ισχύος καθώς και τη μορφή σάρωσης του πεδίου του δέρματος. Όλα στόχο έχουν την αποτελεσματικότερη δράση του Laser και την ελαχιστοποίηση των παρενεργειών. Η πρόταση αυτή ήδη παραδέχτηκε τις πιθανότητες επιπλοκών από τη χρήση των Lasers, αλλά και το γεγονός της όχι απόλυτης αποτελεσματικότητας τους για το σκοπό που κάθε φορά χρησιμοποιούνται. Η ακτινοβολία του Laser δεν είναι ιονίζουσα (ραδιενεργός) και επομένως δεν έχει τις παρενέργειές της. Είναι όμως πιθανή η καταστροφή και στοιχείων πέραν αυτών που αναμένεται, όπως και διατήρηση στοιχείων, που θα έπρεπε να καταστραφούν. Όσο πιο μεγάλη είναι η εξειδίκευση του Laser και πιο προχωρημένη η υπολογιστική του τεχνολογία τόσο ελαχιστοποιούνται τα προβλήματα.

Ιδιαίτερη μνεία θα κάνουμε στο CO2 Laser λόγω της ευρείας χρήσης του στο βαθύ peeling (rejuvenation). H τεχνική αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί για ανανέωση του δέρματος του προσώπου, τη μείωση των ρυτίδων, και την εξομάλυνση των ουλών της ακμής. Την ίδια χρήση έχει και το Erbium-Laser Tο Laserbration, όπως ονομάζεται το αποτέλεσμα της τεχνικής, αντικατέστησε το μηχανικό τρόπο με “σβουράκι “. Η ακρίβεια της μεθόδου είναι προφανής σε σχέση με το μηχανικό τρόπο, όπως και ακριβέστερη είναι κάθε νεότερη τεχνολογία Laser σε σχέση με τη προηγούμενη. Παρ’ όλα αυτά κανείς δεν θα πρέπει να αναφέρεται στη μέθοδο σαν τη πλήρη λύση του προβλήματος, αλλά σαν βελτίωση της βλάβης σε ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 50-60%. Επανάληψη της μεθόδου μπορεί να ακολουθήσει αν τα αποτελέσματα είναι φτωχότερα από τα προαναφερόμενα.

Η τεχνική του Laserbration σε όλο το πρόσωπο, με τις σύγχρονες συσκευές παραγωγής Laser, εφαρμόζεται εύκολα και πιο επιτυχημένα στο χειρουργείο με τη βοήθεια του αναισθησιολόγου. Το έγκαυμα που ουσιαστικά προκαλεί, είναι επώδυνο και δεν είναι δυνατόν να γίνει χωρίς κάποιο βαθμό αναισθησίας. Διάφορες αναισθητικές αλοιφές, από την εμπειρία μας, δεν επιτυχαίνουν το στόχο τους σε μια μεγάλη επιφάνεια όπως ολόκληρο το πρόσωπο. Η μέθη, που χορηγεί ο αναισθησιολόγος, είναι αρκετή για το σκοπό αυτό. Η προετοιμασία του ασθενούς υποχρεωτικά ξεκινά 3 μέρες νωρίτερα, με αντιβιοτικά ευρέως φάσματος για τη πρόληψη της μετεγχειρητικής μόλυνσης και Zovirax (αντιικό φάρμακο) για πρόληψη από ερπητική συνδρομή. Συχνά προετοιμασία του δέρματος με ΑΗΑ και διαυγαστικές αλοιφές μπορεί να προταθούν για δυο βδομάδες προεγχειρητικά. Η συνεισφορά των τελευταίων είναι αμφιλεγόμενη. Ο ασθενής λίγη ώρα μετά την επέμβαση εξέρχεται του νοσοκομείου με ένα έγκαυμα στο πρόσωπο καλυμμένο με μια διαφανή μεμβράνη. Για λίγες ώρες έχει ένα ελαφρύ αίσθημα εγκαύματος, που σύντομα παρέρχεται. Το Laser αδρανοποιεί τις νευρικές απολήξεις του δέρματος, ώστε ο πόνος σαν έγκαυμα να είναι ελάχιστος. Ένα οίδημα αναπτύσσεται τη δεύτερη μέρα, που συνεχίζεται για λίγες μέρες. Η μεμβράνη αφαιρείται τη τρίτη μέρα Η επούλωση του εγκαύματος επιτυγχάνεται στα τέλη της μετεγχειρητικής βδομάδας. Μια ερυθρότητα παραμένει για ένα μήνα περίπου, η οποία όμως μπορεί να καλυφθεί με Make-up. Σπάνια η ερυθρότητα παραμένει περισσότερο από μήνα μέχρι και έξι μήνες. Η αντηλιακή προστασία μετά την επέμβαση είναι απαραίτητη, προκειμένου να μην προκληθούν υπερχρώσεις. Η επέμβαση θα πρέπει επομένως να γίνεται τους χειμερινούς μήνες.

Επιπλοκές από την επέμβαση δεν περιμένουμε πέραν της ερυθρότητας, που μπορεί σπάνια να παραμείνει μέχρι και έξι μήνες. Υπέρχρωση του δέρματος εφ’ όσον εφαρμοστεί αντηλιακή προστασία, δεν παρουσιάζεται. Πολύ σπάνια ουλές αναφέρονται από τη χρήση του Laser με της παλιότερης τεχνολογίας συσκευές. Ερπητική συνδρομή προλαμβάνεται από τη προεγχειρητική και μετεγχειρητική αγωγή Zovirax. Αποχρωματισμός είναι μια ατυχής επιπλοκή που δύσκολα επανέρχεται μετά από αρκετό καιρό.

Εναλλακτικά σ’ αυτήν την τόσο επεμβατική προσέγγιση η θεραπεία με Fractional Erbium στο ιατρείο είναι πιο ήπια, και θα πρέπει να εφαρμόζεται σε περισσότερες συνεδρίες για να έχει ένα συναγωνίσιμο αποτελέσματα. 

Άλλη σημαντική και συχνή χρήση του Laser είναι για την αποτρίχωση. Όλες οι μορφές των Laser που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό έχουν ανάλογα αποτελέσματα υπό την προϋπόθεση να επιλέγεται η ανάλογη ισχύς στον ανάλογο τύπο δέρματος. Σκούρες τρίχες εξαφανίζονται ευκολότερα από τις ανοιχτόχρωμες. Λευκές δεν επηρεάζονται. Ορμονικές βλάβες πριν την έναρξη της θεραπείας θα πρέπει να ελέγχονται και να θεραπεύονται. Η θεραπεία γίνεται χωρίς καμιά αναισθησία, αφήνει ένα μικρό ερεθισμό για λίγες ώρες και επαναλαμβάνεται κάθε 6 εβδομάδες. Είναι πιθανό να χρειαστούν πάνω από 7 θεραπείες και είναι επίσης πιθανό ο ασθενής ποτέ να μην απαλλαγεί από τη τριχοφυΐα του αλλά κατά καιρούς να χρειάζεται επαναλήψεις μιας συνεδρίας.

Για την αντιμετώπιση των tattoo η χρήση των laser είναι αναντικατάστατη και στηρίζεται στην αρχή της μεταφοράς ενέργειας σε στόχο που συντονίζεται στη συχνότητα του επιλεγμένου laser. H τεχνική πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 6 εβδομάδες. Το κόκκινο χρώμα στο tattoo είναι δύσκολο να αφαιρεθεί.

Για τις ευρυαγγείες οι πολλαπλές χρήσεις των lasers σε συνδυασμό με σκληρυντικές ενέσεις και με τη προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει αγγειοχειρουργικό πρόβλημα είναι η αντιμετώπιση που σήμερα ισχύει.

Υπερχρώσεις, μελάσματα κλπ αντιμετωπίζονται επιτυχώς με τη χρήση του laser.

Σημαντική προσφορά στην αισθητική χειρουργική είναι επίσης και η χρήση μιας άλλης τεχνολογίας, εκείνης των ραδιοσυχνοτήτων. Ο συνδυασμός με τα Lasers ενισχύει τη δύναμή τους αφ’ ενός και ελαττώνει τις παρενέργειές τους αφ’ εταίρου.